Kaykay

Kaykay, 20. yüzyılın ortalarından sonra Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin sahil kentlerinde rüzgârsız günlerde sörf yapamayan gençlerin böyle günlerde vakitlerini geçirmek için önceleri tahta parçalarına tekerlek takarak buldukları bilinen ekstrem spor dalı ve bu amaç için kullanılan spor aleti. Başlangıcından bugüne popülaritesi sürekli artıp azalan spor ilk ortaya çıktığı yer olması itibariyle özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde olmak üzere onyıllardır dünyanın hemen her köşesinde çok sayıda amatör ve profesyonel sporcu tarafından yapılmaktadır.

Kaykay sporu; kaykayı oluşturan parçalar, kendisine özel ayakkabı, kıyafet ve aksesuarların üretimi ve pazarlanması yanısıra kaykay parkları'nın kurulması ve işletmesi, yerel ve uluslararası yarışma organizasyonları ile çok büyük bir endüstri, ekonomi ve kültür haline gelmiştir.

 

Spor her zaman dikkatle yapılması gerekn bir etkinliktir. Bu beyzbol olsada, basketbol olsada, hatta güreş olsada böyledir. Dünyadaki bir çok spor istatistiğine göre basketbolun bile kaykaydan daha teklikeli olduğu tespit edilmiştir.

Kaykay bir denge ve kişisel yeteneğe bağlı bir akrobasi sporudur. Buda elbetteki sürekli çalışmalara, antremanlara, doğru araç gereçle en iyi performansı sağlama ile gelişir. Kaykaya özellikle yeni başlıyorsanız, yapacaklarınız tamamen denge, konsantrasyon yeteneği, duruş oturtam ve basit temel hareketler üzerinde yoğunlaşmadır. Bu yapacaklarınızın sizi yaralama, sakatlama gibi durumlara sokması kesinlikle düşük olasılıklıdır. Şöyle diyebilirizki siz kaykayı öğrenmek istediğiniz anda en ağır hareketlerle değil, en basit, en kolay hareketlerle çalışacaksınız. Fakat özellikle yeni başlayan arkadaşların kasket, dirseklik ve dizlik, bileklik gibi koruyucuları kullanmaları gerekir. Aksi takdirde denge problemi olan, kasları harekete duyarsız olan bir kaykaycı adayı, her tür kazaya maruz kalabiir. Bu koruyucular başlangıç için yeterlidir, gerekli kabiliyeti kazanana kadar yaşayacağınız, ufak çaplı kazaları minumum düzeye indirecektir. Fakat bunları bir alışkanlık yapmınızı kaykay hayatınızın ve sağlığınızın garantisi içinde uygun görüyoruz. Özellikle gelişmeye başladıktan sonra yapacağınız yüksek kuvvet ve hareket gerektiren, tehlikeli sayılabilecek hareketler esnasında bir kask belkide bir daha kayamama riskinizi azaltır. Bu yüzden kendinizi mutlaka koruyun ve gelişimin yavaş ama daha kaliteli olacağını unutmayın.

Gerçekten kaymayı hayat tarzı edinmiş kişiler, kaykaydan her düşüşün aslında harika bir heyecan olduğunu söylerler, bu sevdiğiniz spora bağlılığın göstergesidir. Önemli olan düştükten sonra kalkabilmek ve yaptığınız spordan zevk almaktır. 




Kaykayın Parçaları ve Oluşumu

Tahta / Deck

Kaykay tahtası kaykayın gövdesini şekillendirir ve ayakta duracak alanı oluşturur. Kaykaycının ayağına daha çok sürtünme oluşturarak ayağının altından kolayca kaymasını önlemek için kendinden yapışkanlı zımpara ile kaplanır.

Çoğu tahta 7 kat çapraz iliştirilmiş Kuzey Amerika maple ağacından yapılmıştır. Zaman zaman tahtanın yapımında fiberglas, bambu, karbon lifi gibi daha egzotik maddeler tahtayı daha sağlamlaştırmak, hafifletmek ve performansını artırmak amacıyla hammaddesine eklenir. Genelde tahtalar 19 ila 20,5 cm genişliktedir.

Tekerlekler / Wheels

Tekerler, genellikle poliüretandan yapılır ve kayış stillerine göre değişik şekil ve ölçülerde olur. 65-90 mm gibi daha geniş ölçülerde olanlar daha hızlı döner ve güzergahtaki ufak taşlar gibi engeller üzerinde daha rahat hareket ederler. 48-54 mm gibi daha küçük ölçüde olanlar tahtayı yere daha yakın tutar , ivmelenmek için daha az enerjiye ihtiyaç duyar ve daha alçak bir yerçekim merkezi oluştururlar ancak büyük ölçülü olanlar kadar hızlı değildirler.

Tekerler, genellikle poliüretandan yapılır ve kayış stillerine göre değişik şekil ve ölçülerde olur. 65-90 mm gibi daha geniş ölçülerde olanlar daha hızlı döner ve güzergahtaki ufak taşlar gibi engeller üzerinde daha rahat hareket ederler. 48-54 mm gibi daha küçük ölçüde olanlar tahtayı yere daha yakın tutar , ivmelenmek için daha az enerjiye ihtiyaç duyar ve daha alçak bir yerçekim merkezi oluştururlar ancak büyük ölçülü olanlar kadar hızlı değildirler.

Tekerler aynı zamanda durometre adı verilen ölçüm aletiyle ölçülebilen değişik oranda sertliklere sahiptir. Tekerler çok yumuşaktan (yaklaşık 75a) çok serte (yaklaşık 99a) kadar değişirler. Bu ölçekte son nokta 100a'dır ; buna karşın 101a veya daha fazla olarak etiketlenmiş tekerler de vardır. Günümüzde bazı üreticiler bu ölçek yerine daha kullanışlı olan bir sistem ortaya koymuşlar ve tekerleri sertliklerine göre ' B ' ya da ' D ' ölçeğine göre sınıflandırmaktadırlar.

Modern streetstyle kaykaycıları kickflip ve ollie gibi hareketleri yapmayı kolaylaştırdığı için daha çok ufak boyda olan tekerleri (genellikle 48-55 mm) tercih ederler. Streetstyle kayanların tercihi aynı zamanda oldukça sert modeller olmalıdır ; çünkü yumuşak ve ufak modeller çok enerji emdiklerinden kaykaycının çok fazla efor harcamasına sebep olurlar.

Vert tarzında ise daha geniş tekerlerin kullanılması daha faydalıdır (genellikle 55-65 mm). Bu tarz yüksek hız gerektirir ve de ufak tekerler hem yüksek hızlara ulaşmayı zorlaştırır hem de rampa üzerinde daha kolay denge kaybına yol açar. Vert tekerleri genellikle çok serttir böylece daha hızla dönebilirler.

Çok az yapılan slalom tarzında ise daha da geniş (60-75 mm) tekerler kullanılır ki böylece olabilecek en yüksek hızlara ulaşılır. Buna rağmen keskin ve fazla dönüşleri kolaylaştırmak için yumuşak ve pürüzlü olmaları gerekir.

Longboarding ve Downhill skateboarding dallarında daha da geniş tekerlekler kullanılır. Ölçüler 65 mm'den 100 mm'ye kadar çıkar. Bu tekerlerin hemen hemen hepsinde sert plastik göbek bulunur ve bu şekilde sert bir poliüretan tekerden daha ince ve hafif bir yapı ortaya çıkar. Çoğunlukla bu tekerleri Kaykay filmi çekenler ve videoya alanlar kullanır ki bu şekilde geniş ve yumuşak tekerlerle hemen hemen her zeminde kolayca ve sarsılmadan hareket edebilirler.

 

Dingiller / Trucks

Tahtaya iliştirilmiş olan tahta ile tekerlekleri birbirine bağlayan iki metal (genellikle alüminyum alaşım) dingil vardır. Dingillerin iki kısmı vardır. Üstteki tahtaya vidalanmış olan kısım baseplate olarak adlandırılırken kalan kısmına hanger adı verilir. Baseplate ve hanger arasında ise bushingler, lastik kısımlar ya da grommetler vardır. Bu parçalar mekanizmanın kaykayın dönmesi gerektiğinde işlemesini sağlar. Bushingler dingile dönüş esnasında yastık görevi görür. Bushingler ne kadar sıkı ve sert ise kaykay o kadar stabil kalır. Bushingler ne kadar yumuşak ise, kaykayın sağa sol dönüş yapabilmesi o kadar kolay olur. Kingpin denen bir geniş vida bu parçaları bir arada tutar ve bushinglerin iç kısmı ile tam ölçüde ve uyumludur. Kingpinin somununu sıkılaştırma ve gevşetme sonucunda dingiller kaykayın dönüş kabiliyetinin ayarlanması sağlanır.

Rulmanlar / Bearings

Bir kaykay tekerinin hareket edebilmesi için içinde iki adet rulman bulunmasına ihtiyaç duyar ve bu genellikle ' 608 ' (8 mm internal bore) ölçüsünde olur. Bir çok kaykay rulmanı ABEC ölçeğine göre sınıflandırılır. Yüksek numaralı rulmanların kaykay sporu için daha iyi olduğu hatalı bir bakış açısıdır. Çünkü ABEC ölçeği kaykay için kullanılan rulmanın ne kadar dayanıklı veya ne kadar hızlı olduğunu göstermez. Rulmanlar yere yakın ve dolayısıyla nem ve kirle yakın temasta olduğundan bir süre sonra kirlenir ve içeriğindeki yağ kalınlaşarak pislik bağlar. Bu durum rulmanın dolayısıyla tekerlerin dönüşünü yavaşlatıp ve rulmanlara zarar verdiğinden bakım gerektirir. Bu amaçla rulmanlar zaman zaman çıkartılıp önce kuru bez veya peçeteyle silinmeli, ardından en kolay bulunabilen bir ürün olan kolonya içinde bekletilip en son makine yağı veya gresle yağlanmalıdır.

Vidalar ve Somunlar

Bu parçalar dingillerin tahtaya bağlanması için kullanılır. Sekiz tane 10-32 ölçüsünde vida ve içinde naylon çevrelenmiş olan somunlardan oluşur. Vidalar alyan anahtarı yahut da yıldız tornavida kullanılarak takılır.

İlk kez birleştirilen bir kaykayda vidalar yerine hemen oturmaz. Bir süre kaydıktan sonra vidalar tekrar sıkılmalıdır. Bu işleme vidaların başı tahtanın içine tamamen oturana kadar devam edilmeli ve bu şekilde dingiller ile tahtanın tam olarak birleşmesi sağlanmalıdır.